بیماری نوزوما؛ تهدیدی برای صنعت زنبورداری کشور

مجموعه: پزشكي و سلامت | کلمات کلیدی : بیماری+نوزوما؛+تهدیدی+برای+صنعت+زنبورداری+کشور+

بیماری نوزوما؛ تهدیدی برای صنعت زنبورداری کشور

بیماری نوزوما یک بیماری انگلی است و یکی از شایع ترین و شاید گسترده ترین بیماری های زنبورهای بالغ در سطح مناطق معتدل جهان است. شیوع بیماری بیشتر در فصل زمستان است، مخصوصاً مکان هایی که زمستان های طولانی دارند. این بیماری در مناطق گرم و خشک كمتر مشاهده می شود. عامل بیماری پروتوزوآیی است به نام Nosema apis که محل رشد و تکثیرش در جدار معده زنبور عسل می باشد. فرم مقاوم یا اسپورعامل انتقال از یک میزبان به میزبان دیگر است.اسپور بیضوی و شفاف، بدون رنگ بوده، 6/4 تا 4/6 میکرون طول و 5/2 تا 3 میکرون عرض دارد، از نظر ساختمان خصوصیات میکروسپوریدی ها را داراست. بوسیله یک غشاء سه لایه پوشیده شده، که آن را از خشکی و آسیب های محیط خارجی محافظت می نماید. این غشاء از جنس کیتین و دارای یک منفذ بنام میکروپیل است.

بیماری نوزوما؛ تهدیدی برای صنعت زنبورداری کشور

اسپور، وارد دستگاه گوارش زنبور شده و روده ی میانی زنبور را درگیر می کند. بعد از آن، پوسته ی اسپور با آنزیم های گوارشی روده حل شده، به حالت فعال در می آید و به سلول های مخاطی روده حمله برده و در آنجا تکثیر پیدا می کند. سپس وارد لوله های گوارشی شده و دفع می شود. چرخه ی مذكور 10 تا 14 روز طول کشیده و متعاقب آن 20 تا 30 میلیون اسپور تولید می شود.

بیماری بیشتر در کندوهای ضعیف که در اثر عوامل مختلف – از جمله، طولانی بودن زمستان، نبود مواد غذایی کافی در زمستان، پیر شدن ملکه، تغذیه زنبوران عسل از باغات و محصولات سمپاشی شده در اوایل بهار- دچار کاهش جمعیت می شوند دیده می شود.

انتشار بیماری

عامل بیماری از راه عسل آلوده، غارتگری کندوها، نقل و انتقال شانها، خرید و فروش کندوهای آلوده و ملکه، آب، مدفوع زنبورهای مریض و یا غذای آلوده منتقل می شود. برخی معتقدند که اسپور از طریق برخی حشرات و باد نیز منتقل می گردد.

ارتباط مستقیمی بین زمستان سرد ابری و پر بارندگی با درجه آلودگی زنبور عسل در بهار سال بعد وجود دارد. و شاید علت آن رشد آهسته کلنی در روزهای بارانی و عدم دقت در تمیز کردن شانهای آلوده به مواد دفعی باشد.

علائم بیماری

تورم شکم زنبور، خزیدن زنبور روی زمین، عدم قدرت پرواز، افت جمعیت و محصول، ضعف کندو و بارز ترین علامت آن، اسهال زنبور است که مدفوع به صورت نوارهای زرد ، روی قاب ها مشاهده می شود. حالت اسهالی به خاطر جمع شدن زیاده از حد آب می باشد، زیرا درصد میزان آب در زنبورهای آلوده بیشتر از زنبورهای سالم است. گاهی اوقات به علت ضعف و بیحالی بال ها به حالت بازمانده بوده و زنبور قدرت پرواز و نیش زدن را از دست می دهد و شکم نیز حالت شل، افتاده و بادکرده دارد. برخی زنبورهای بالغ حالت فلجی دارند و در کف کندو یا روی زمین می خزند. در آلودگی شدید معده زنبور تغییر شکل و رنگ می دهد. بطوری که معده زنبور سالم سفید مایل به زرد کهربایی بوده ولی در زنبور بیمار سفید و متورم شده و فاقد چین خوردگی است. نوزوما به دلیل تأثیری که روی غدد هایپوفارنژیال زنبورهای کارگر دارد، سبب کاهش تولید ژل شاهانه می شود که این خود، ضعف کلونی را در پی دارد.

روش تشخیص

برای تشخیص بیماری یک روش ساده وجود دارد که به امکانات نیز نیاز دارد. بدین صورت که یا شکم زنبور را فشار داده تا نیش همراه روده خارج شود و یا با انگشتان یک دست ، بند آخر شکم و با دست دیگر، سینه ی زنبور را گرفته و از هم جدا می کنیم تا روده نمایان شود.

روده ی زنبورها در حالت طبیعی به رنگ قهوه ای می باشد؛ ولی در بیماری به دلیل تجمع زیاد اسپور، به رنگ سفید شیری مشاهده می شود. برای تشخیص نهایی از روش های آزمایشگاهی، مشاهده ی مستقیم عامل بیماری در زیر میکروسکوپ، استفاده می شود. برای این منظور حدود 20 زنبور بالغ را از هر کلنی برداشته و به آزمایشگاه منتقل می نمایند.در آزمایشگاه شکم زنبورها را جدا کرده و در ظرف کوچکی ریخته و 1سی سی آب مقطر اضافه کرده و مخلوط می نمایند. سپس اسلاید میکروسکوپی تهیه کرده و با بزرگنمایی40 بررسی می نمایند. برای تعیین شدت آلودگی می توان از لامهای شمارش سلولهای خونی استفاده کرد.

درمان

موثرترین دارو  Fumagillinمی باشد که از قارچ Aspergillus fumigatus استخراج شده است و به نام فومیدیل-ب معروف است. استفاده از فوماژیلین، هم حالت پیش گیری و هم درمان دارد. مقدار دوز مصرف آن به ازای هر کندوی معمولی 500 میلی گرم است. چون اسپور حامل بیماری می تواند به مدت یک سال در محیط باقی بماند، دارو را دوبار در سال و به مدت دو سال مصرف می نمایند.

منبع : سایت تبیان

بیماری نوزوما؛ تهدیدی برای صنعت زنبورداری کشور

کلمات کلیدی : بیماری,نوزوما؛,تهدیدی,برای,صنعت,زنبورداری,کشور,بیماری نوزوما؛ تهدیدی برای صنعت زنبورداری کشور , پزشكي و سلامت , بیماری+نوزوما؛+تهدیدی+برای+صنعت+زنبورداری+کشور+

آخرین مطالب مشاهده شده توسط کاربران :